Trener Karate II Klasy, magister socjologii (w latach 1987-1992 pracownik naukowo-dydaktyczny Instytutu Socjologii UAM Poznań), swoją drogę w karate rozpoczął w 1978 roku w sali treningowej Liceum Ogólnokształcącego w rodzinnym Czarnkowie. Przez pierwsze lata ćwiczył karate jako samouk podglądając techniki karate z filmów, książek i skryptu wydanego przez Poznański Klub Karate. W 1980 roku bierze udział w pierwszym zgrupowaniu karate w Szczecinie zorganizowanym przez Wacława Antoniaka /2 Dan/. Zdaje tam egzamin na swój pierwszy stopień w karate - 8 kyu. W 1981 roku dzięki pomocy Andrzeja Radomskiego Dyrektora Wydziału Sportu Urzędu Wojewódzkiego w Pile wyjeżdża na kurs instruktorów karate do Leszna. W 1982 roku zdobywa 5 kyu oraz zdaje pomyślnie egzamin końcowy kursu, zostając najmłodszym instruktorem rekreacji ze specjalnością karate w Polsce. Doświadczenia instruktorskie oraz praktykę zdobywał prowadząc zajęcia szkoleniowe w następujących podmiotach organizacyjnych:

- Ognisko TKKF "Nałęcz" w Czarnkowie /1981-1982/
- Ognisko TKKF "Piast" w Poznaniu /1983-1984/
- Sekcja Karate Shotokan KU AZS UAM w Poznaniu /1984-1987/
- Ognisko Specjalistyczne TKKF "Orient" w Wałczu /1987-1989/
- Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy w Wałczu /1989-2006/
- Klub Karate Tradycyjnego w Wałczu /od 1997/
- Klub Karate Shotokan w Czarnkowie /od 2014/
- Trzcianecki Klub Karate /od 2014/

Jako zawodnik rozwija swoje umiejętności i studiuje karate w następujących klubach:

- Akademicki Klub Karate AZS w Szczecinie - Wacław Antoniak /2 Dan/
- Ognisko TKKF "Orzeł" w Poznaniu - Krzysztof Pruszyński /1 Dan/
- Shotokan Karate Klub Poznań - Gerard Kowalski /1 Dan/

 W 1987 roku zamieszkał w Wałczu. W maju 1989 roku po wejściu w życie Ustawy o działalności gospodarczej zakłada drugi w Polsce prywatny klub karate pod nazwą Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy /ORS Wałcz/. Jest prekursorem w zakresie tworzenia grup treningowych poza miejscem zamieszkania instruktora. Wcześniej nikt nie wpadł na pomysł tworzenia filii zamiejscowych klubów. Szybko rozwija swoją działalność na Pomorzu stając się z czasem największym klubem karate w Polsce /ok.1000 osób/. W okresie tym prowadził zajęcia  osobiście lub poprzez zatrudnianych instruktorów w 17 miejscowościach na terenie 4 województw. Zakłada grupy w następujących miejscowościach: Czarnków, Wieleń, Krzyż Wlkp., Drezdenko, Trzcianka, Wałcz, Jastrowie, Złotów, Człuchów, Chojnice, Tuchola, Czersk, Szczecinek, Czaplinek, Połczyn Zdrój, Świdwin, Białogard. W wielu z tych miejscowości do dzisiaj funkcjonują kluby karate, które powstały z jego inicjatywy. Niektóre z nich nadal wspólpracują ze swoim mistrzem inne wybrały swoją własną drogę.

Pracując na polu organizacyjnym i szkoleniowym nie zaniedbuje własnego treningu. Bierze udział w licznych stażach trenignowych, obozach i seminariach prowadzonych przez wybitnych mistrzów karate /Hidetaka Nishiyama, Hiroshi Shirai, Kenoisuke Enoeda, Masao Kawazoe,  Hideo Ochi, Ilija Jorga, i in./. Startuje także z powodzeniem w zawodach sportowych uzyskując dobre rezultaty:

- Mistrz Polski w kata drużynowym /Gdynia 1990/
- VI m-ce w kata ind. Mistrzostwa Polski /Człuchów 1991/
- IV m-ce w kata drużynowym Mistrzostwa Polski /Człuchów 1991/
- Wicemistrz Polski w kata drużynowym /Brenna 1995/
- II m-ce w kata ind. Międzynarodowy Turniej "Gasshuku" /Brenna 1996/

Jako instruktor i trener odnosi jednak największe sukcesy. Jego wychowankowie zostają multimedalistami Mistrzostw Polski (97 medali), Mistrzostw Europy (6 medali) i Mistrzostw Świata (1 medal). W latach 1990-1997 należy do czołowych instruktorów i działaczy karate tradycyjnego w Polsce zaś jego zawodnicy wchodzą do reprezentacji Polski w karate tradycyjnym tocząc wspaniale pojedynki na krajowych i zagraniczych arenach. Klub zajmuje 2 miejsce w Polsce w ministerialnej klasyfikacji sportu młodzieżowego w dyscyplinie karate tradycyjne zdobywając za rok 1993 aż 130 punktów /co stanowiło ponad 18% możliwych do uzyskania punków w tej odmianie karate/. W latach 1994-1997 Zbigniew Ruta pełni funkcję Dyrektora Okręgu XII Polskiej Federacji Karate Tradycyjnego z siedzibą w Wałczu. Okręg obejmuje swoim zasięgiem województwa: szczecińskie, koszalińskie, pilskie, bydgoskie, 1/2 słupskie. Jest najprężniej działającą  /obok ośrodka zamojskiego/ jednostką terenową PFKT. Jako jedyny sprzeciwia się przekształceniu federacji w Polski Związek Karate Tradycyjnego (grudzień 1996) przewidując, iż spowoduje to nadmierne usportowienie ruchu karate tradycyjnego w Polsce.

W 1997 roku zakłada Klub Karate Tradycyjnego /KKT Wałcz/ - stowarzyszenie kultury fizycznej i odchodzi z szeregów Polskiego Związku Karate Tradycyjnego. Jego decyzja była protestem przeciwko arogancji establishmentu karate tradycyjnego, fatalnej polityce personalnej, nadmiernej fiskalizacji klubów oraz podejmowaniem decyzji wbrew członkom związku /o przekształceniu Polskiej Federacji Karate Tradycyjnego w Polski Związek Karate Tradycyjnego zadecydowały 3 kluby (!) na ogólną liczbę około 100 podmiotów organizacyjnych - głównie klubów prywatnych, którym odmówiono prawa do głosowania/.

W latach 1998-2001 staje na czele Polskiej Federacji Karate Tradycyjnego Fudokan skupiając wokół siebie liczne grono instruktorów i klubów karate tradycyjnego fudokan. Otrzymuje prawo do reprezentowania Międzynarodowej Federacji Karate Tradycyjnego Fudokan w Polsce. Wielokrotnie zaprasza do kraju Ilija Jorgę 8 Dan - fundatora karate Fudokan oraz Dyrektora Wykonawczego ITFKF. Jego działania najpierw spotykają się z próbą agresywnej pacyfikacji ze strony Włodzimierza Kwiecińskiego /Prezesa Polskiego Związku Karate Tradycyjnego/, który podczas wizyty w Wałczu sugeruje władzom lokalnym, że działalność KKT Wałcz oraz jego lidera jest nielegalna zaś po kilkunastu miesiącach, nie będąc w stanie powstrzymać rozwoju nowej organizacji, wysyła zaproszenie do rozmów okrągłego stołu nad przyszłością karate Fudokan w Polsce...

W 2003 roku Klub Karate Tradycyjnego wchodzi w struktury Polskiego Związku Karate. Razem ze Zbigniewem Rutą wchodzą do PZK pozostali instruktorzy z 11 klubów. Na wniosek 3 klubów: z Wałcza, Chojnic i Warszawy w ramach Komisji Karate Shotokan PZK powołana zostaje Podkomsja Karate Shotokan W.S.I., która działa do połowy 2008 roku. Ze względu na brak odpowiedzi Zarządu PZK w sprawie powołania trzeciej komisji stylowej współpraca z polskim związkiem zostaje zakończona. Równolegle buduje struktury World Shotokan Institute - Poland, niezależnego związku sportowego o zasięgu ogólnopolskim, który współpracuje z World Shotokan Institute - organizacją założoną przez Mistrzów: Hiroshi Shirai /9 Dan/, Takeshi Naito /8 Dan/ i Masao Kawazoe /7 Dan/ w 1994 roku.  

Od 2013 roku prowadzi autonomiczny związek sportowy karate shotokan skupiający w swoich szeregach kluby z terenu województw: pomorskiego, zachodniopomorskiego, kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego. Zbigniew Ruta posiada następujące uprawnienia zawodowe: instuktora sportu karate tradycyjnego (legitymacja nr 001/PL), instruktora sportu karate shotokan, instruktora rekreacji za specjalnością karate oraz trenera karate II klasy /AWF Poznań 2007/ ponadto jest egzaminatorem międzynarodowym i sędzią planszowym /klasy A/ w World Shotokan Institute - Poland.

Za swoją wieloletnią działalność organizacyjną i sportową został laureatem plebiscytu "Gazety Pomorskiej" na najlepszego trenera Chojnic w 1994 roku oraz "Trenerem Roku 1995" w Wałczu. Wojewódzka Federacja Sportu w Pile nagrodziła jego pracę złotą odznaką "Zasłużony dla rozwoju sportu wyczynowego w woj. pilskim". W 1997 roku jako jeden z liderów karate tradycyjnego odebrał w Łodzi z rąk Hidetaka Nishiyamy okolicznościowy dyplom za znaczący wkład w rozwój karate tradycyjnego w Polsce.

W maju 2011 roku uzyskał stopień 5 Dan zdając egzamin przed Sensei Hiroshi Shirai /9 Dan/. W lipcu 2011 roku sensei Zbigniew Ruta obchodził jubileusz 30-lecia pracy szkoleniowej w karate. W marcu 2012 roku podczas piątej edycji nagrody honorowej "Laur Powiatu Wałeckiego" organizowanej przez Starostwo Powiatowe w Wałczu otrzymał nagrodę główną w kategorii "Duże kluby i indywidualności sportowe".

Tydzień później jego wychowankowie zdobyli w Drużynowych Mistrzostwach Polski karate fudokan 20 medali /8 złotych, 5 srebrnych i 7 brązowych/ zajmując pierwsze miejsce w nieoficjalnej klasyfikacji klubowej. Zawody te zakończyły przygodę zawodniczek i zawodników Klubu Karate Tradycyjnego ze sporcie kwalifikowanym. W 2017 roku Zbigniew Ruta zdaje egzamin na 6 Dan przed Masaya Kohama /9 Dan/, Kancho International Shobukan Shotokan Karate Association /ISSKA/. Owocem wieloletniej pracy szkoleniowej Sensei Zbigniewa Ruty /6 Dan/ jest ponad 75 osób, które z latach 1989-2017 zdobyły czarne pasy i stopnie mistrzowskie szkoły shotokan 1-5 Dan. W sierpniu 2019 roku obchodził jubileusz 40-lecia uprawiania karate w którym uczestniczyła ponad połowa z jego wychowanków z czarnymi pasami.

W dniu 01.03.2022 roku Sensei Zbigniew Ruta w uznaniu zasług w propagowaniu karate oraz osiągnięć promowany został na stopień 7 Dan w karate shotokan przez Kancho Masaya Kohamę - International Shotokan Shobukan Karate Association (Japan).